PiotrNS - 6 Luty 2023, 22:43 Temat postu: Od czego zależy wysokość pełni Księżyca? Do utworzenia tego tematu zainspirowały mnie zasłyszane czy zauważone gdzieniegdzie wzmianki o tym, że Księżyc świeci ostatnio wyjątkowo wysoko, jest jakby jaśniejszy i lepiej widoczny. Za kilka miesięcy spodziewam się usłyszeć na temat naszego naturalnego satelity opinie przeciwne - zatem sprawdźmy, co jest na rzeczy 
Generalnie Ziemia i inne obiekty Układu Słonecznego krążą w bardzo podobnej płaszczyźnie nachylenia, jednak nie jest to przyporządkowanie dokładne. Możemy to zaobserwować na przykładzie ekliptyki, czyli pozornego toru ruchu Słońca po niebie, który wynika z płaszczyzny obiegu Ziemi wokół Słońca. Gdyby wszystkie ciała niebieskie krążyły na tej samej płaszczyźnie, to oprócz znacznie częstszych tranzytów Merkurego i Wenus, zaś gdyby płaszczyzna obiegu Księżyca wokół Ziemi pokrył się z płaszczyzną ruchu Ziemi wokół Słońca, każda pełnia Księżyca wiązałaby się z jego zaćmieniem, a każdy nów sprawiałby, że dane nam Słońca zaćmienie nie kazałoby nam oczekiwać następnego może za sto lat. Orbita Słońca jest jednak nachylona do orbity ziemskiej pod kątem 5,1 stopnia: Z tego powodu mamy tylko dwa miejsca, w których Księżyc może przeciąć się z ekliptyką. Zostały one oznaczone jako węzły. Jeden z nich nazywa się węzłem wstępującym, drugi - zstępującym. Oprócz nachylenia, orbita Księżyca podlega nieustannym perturbacjom i kołysaniom - podobnie jak Księżyc, który podlega tzw. libracji. Czas trwania takiego "zakołysania" orbity, czyli fachowo - precesji węzłów - trwa około 18 lat i 7 miesięcy. Po upływie tego czasu węzły znów znajdują się w tym samym miejscu, co przed rozpoczęciem cyklu. W tym czasie Księżyc, z racji odchylenia swojej orbity, porusza się w obrębie 5 stopni na północ i na południe od ekliptyki, rezerwując tym samym na niebie teren o szerokości nieco ponad 10 stopni. To sporo. Właśnie ten fakt przekłada się na wysokość Srebrnego Globu nad horyzontem, co daje się zauważyć zwłaszcza w tak zwanych punktach przesileń. Wiemy już, że orbita Księżyca jest odchylona od eklipytyki pod kątem około 5 stopni, podczas gdy nachylenie do niej Ziemi wynosi 23,5 stopnia. Wychylenie danej półkuli Ziemi bardziej lub mniej w stronę Słońca warunkuje występowanie określonych pór roku. Kiedy Słońce znajduje się w najbardziej oddalonym na północ punkcie ekliptyki, a deklinacja Słońca jest maksymalna, mamy początek astronomicznego lata i powolne wejście w pełnię lata meteorologicznego Odwrotnie zimą, kiedy to druga półkula Ziemi doświadcza maksymalnie wysokich górowań Słońca, zaś tu deklinacja jest niska.
Skoro zaś Księżyc i płaszczyzna jego obiegu wokół Ziemi jest jeszcze dodatkowo oddalona o 5 stopni od płaszczyzny obiegu Ziemi wokół Słońca, to znaczy że może on znaleźć się na niebie jeszcze o 5 stopni wyżej niż Słońce w momencie górowania 22 czerwca i o 5 stopni niżej niż Słońce o tej samej porze dnia 22 grudnia, o ile nie jest zakryte przez chmury. No i właśnie  Zbliżamy się do tego okresu w 18-letnim cyklu precesji węzłów, w którym Księżyc będzie gościł na niebie zarówno bardzo wysoko, jak i bardzo nisko. W ciągu najbliższych dwóch lat wszystkie wiosenne ostatnie kwadry, letnie pełnie i jesienne pierwsze kwadry będą widoczne na niebie bardzo nisko, zaś wiosenne pierwsze kwadry, zimowe pełnie i jesienne ostatnie kwadry - wyjątkowo wysoko. Apogeum nastąpi wtedy, gdy węzły znajdą się jak najbliżej punktów równonocy wiosennej i jesiennej, a z tego możemy wyprowadzić następujące wnioski:
Najwyższe pełnie nadchodzących lat czekają nas: 15 grudnia 2024 (najwyższa pełnia w całym 18-letnim cyklu) - deklinacja 28°14' 27 grudnia 2023 - 28°08' 4 grudnia 2025 - 27°19' 3 stycznia 2026 - 27°03' 13 stycznia 2025 - 25°49' Z kolei najniższe pełnie: 22 czerwca 2024 - -28°21' 11 czerwca 2025 - -28°05' 3 lipca 2023 - -27°39' 29 czerwca 2026 - -27°13' 31 maja 2026 - -26°50' Bardzo niska pełnia czeka nas również na początku czerwca br. W tych latach "truskawkowe" pełnie naprawdę takie będą, gdyż Księżyc w krótkie letnie noce będzie wędrował po niebie tak nisko, że przez niemal cały czas będzie sprawiał wrażenie pomarańczowo-czerwonego zabarwienia. Warto dobrze mu się przyglądać, bo z pewnością dostarczy ciekawych motywów do nietuzinkowych fotografii. W czerwcu 2024 roku w północnej Polsce Księżyc w pełni będzie niemal szurać po horyzoncie i plątać się w koronach drzew  Niezwykłe wrażenia będzie można odnieść jednak wszędzie, zatem warto przygotowywać się na widoki niezwykle wysokich i niskich pełni już w tym roku
Bartek617 - 7 Luty 2023, 17:57 Fajne opracowanie  dobrze wiedzieć, kiedy będzie można "zarwać noc" (przynajmniej w porze ciepłej, bo zimą bardzo łatwo robię się zmęczony).
zgryźliwy tetryk - 7 Luty 2023, 18:53
Bartek617 - 9 Luty 2023, 01:54 Na dach nie wyjdę nigdy.
zgryźliwy tetryk - 9 Luty 2023, 19:15 Lunatycy (somnambulicy) robią to w czasie snu  https://nabezsennosc.pl/artykuly/lunatyzm/
PiotrNS - 27 Grudzień 2023, 09:04 Dzisiejsza noc będzie wyjątkowo jasna. Czeka nas druga najwyższa pełnia Księżyca w całym 18-letnim cyklu. Srebrny Glob będzie górował tak jak Słońce w lecie i pokaże się na tle gwiazdozbiorów, w których bywa rzadko. Choć pełnia jest zjawiskiem częstym i każdemu dobrze znanym, dziś warto szczególnie uważnie się jej przyjrzeć
LukeDiRT - 27 Grudzień 2023, 10:36 Widziałem pełnię już wczoraj późnym wieczorem i faktycznie nasz naturalny satelita był dość wysoko
PiotrNS - 21 Czerwiec 2024, 20:33 To dzisiaj moi drodzy Kto może i nie ma zachmurzonego nieba, zachęcam do podziwiania malowniczego wschodu Księżyca i całonocnej niskiej, a z tego powodu optycznie większej pełni. Takiej okazji nie mieliśmy od wielu lat i nieprędko doświadczymy jej ponownie.
FKP - 22 Czerwiec 2024, 00:39 PiotrNS, Akurat mam zachmurzenie, ale nie żałuję, bo to co przyziemne jest teraz dużo ciekawsze
Bartek617 - 22 Czerwiec 2024, 18:03 U mnie wtedy podobno zdążyło wzrosnąć zachmurzenie (piszę "podobno", ponieważ koło godz. 22 zasnąłem, a obudziłem się między godz. 10-11, po opadach) i nawet jakiś niemrawy deszcz popadał, ale ulewa (z wyładowaniami) dała o sobie znak kawałek po wschodzie słońca.  Ostatnia noc wyglądała do niezbyt stabilnych pogodowo, tym samym nie sprzyjała specjalnie obserwacjom astronomicznym- już w ciągu poprzedniego dnia niebo stało się mleczne od licznych chmur pierzastych. Temp. nocna wyniosła między 17-18 C.
|
||||||||
