Forum wielotematyczne LUKEDIRT

PiotrNS

Zauwa�y�em, �e przy podsumowywaniu dawnych miesi�cy cz�sto - �wiadomie lub nie - oceniamy ca�e okresy historyczne, w jakich wyst�powa�y, a tym samym kszta�tujemy opinie o ca�ych dekadach czy innych d�u�szych etapach. Dzi� klimat r�ni si� ju� znacz�co od tego, kszta�tuj�cego podsumowywane dawne miesi�ce. A kiedy� ta zmiana musia�a nadej��. W tym temacie spr�bujmy porozumie� si� co do granicznych dat oddzielaj�cych r�ne miesi�ce przed i po zasadniczej przemianie w skali ca�ej Polski, ale r�wnie� w naszych regionach.

Oto moje sugestie (na razie p� roku):

Stycze� - tutaj trudno jest wskaza� jeden punkt, potrzebujemy kilku. Pierwszy z nich, to 1988 rok - przerwanie serii srogich zim i wej�cie w kilkuletni okres styczni�w i zim �agodnych. Seri� przerwa�y stycznie 1996 i 1997, jednak po nich znowu na kilka lat wr�cili�my do ciep�ych scenariuszy. Pierwsza dekada nowego wieku przynios�a zwrot w kierunku ch�odniejszym, ale za spraw� rekordowego miesi�ca w 2007 roku trudno to uzna� za nowy trend. P�niej, w latach 2009-2013, stycze� by� �rednio lekko ch�odny i kolejnym punktem zwrotnym sta� si� rok 2014. Od tego roku dominuj� ju� stycznie ciep�e. Mnie pogoda "zaszczyci�a" lodowatym styczniem w 2017 roku, ale by� to fenomen ograniczony tylko do po�udnia Polski. Ludy P�nocy by�yby zdziwone, gdybym powiedzia�, �e by� to czwarty najzimniejszy stycze� ca�ego trzydziestolecia, kt�re ko�czy� (1988-2017).
Tak wi�c - 1988 i 2014

Luty - ten miesi�c r�wnie� odczu� przemian� zim w ko�c�wce lat 80-tych, ale za najwa�niejszy dla niego rok uznaj� nie 1988 lecz 1989. Duet 1989-1990 okaza� si� chyba najsilniejszym uderzeniem ocieplenia klimatu w tym czasie. W odr�nieniu od stycznia, po 1989 roku nie mieli�my ju� serii zimnych lutych, gdy� te ch�odne przeplata�y si� z ciep�ymi, nierzadko bardzo ciep�ymi. Wyst�pi�a jednak kr�tka seria 2010-2012, w obr�bie kt�rej dosz�o do powa�nych mro�nych (II po�owa 2011, I po�owa 2012), jak i �nie�nych (2010 i po�owa 2012) wyskok�w. P�niej ten miesi�c zacz�� i�� ju� zgodnie w parze ze styczniem. Tak jak zdarzy� si� jeden zimny stycze� (2017), tak by�o i z lutym w 2018 roku. Lata 2019 i 2020 przynosz� jednak kontynuacj� trendu ociepleniowego, wi�c raczej r�wnie� mo�emy przyj�� rok 2014 za taki drugi punkt zwrotny.

Marzec - za pierwszy etap jego ocieplanie uznaj� zamierzch�e czasy, bowiem lata 1972-1974. Przed latami 70-tymi marzec bardzo cz�sto przynosi� naprawd� ci�k� zim� i nawet nie pr�bowa� udawa� wiosny (z wyj�tkami jak ko�c�wka marca 1968). Od tego czasu marzec sta� si� ju� troch� inny i w latach drugiej po�owy PRL-u pozytywnie zaskakiwa� (wed�ug swojej miary, oczywi�cie) cz�ciej od kwietnia. Chwile za�amania si� zdarza�y (zazwyczaj na skutek korelacji z mro�nymi styczniami lat 80-tych). Inny prze�om, to po��czona z lutymi seria 1989-90, po kt�rej ciep�e marce ju� wyra�nie dominuj�. Odnosz� jednak wra�enie, �e kolejny etap wzbicia w g�r� nadal jest przed nami, bowiem zimne marce wci�� zdarzaj� si� regularnie, i jak pokazuj� marce 2005, 2006, 2013 i 2018, a tak�e wiele epizod�w z innych wczesnowiosennych miesi�cy, wcale nie musz� to by� marce tylko symbolicznie ch�odne.

Kwiecie� - tu sprawa jest jasna. Tercet 1998-2000 udowodni�, �e kwiecie� nie musi by� wcale przed�u�eniem marca, lecz sta� go na wiele, za� epizody letnie sta�y si� now� normalno�ci� w tym miesi�cu. Po 1997 roku naprawd� zimne kwietnie zanik�y i przypomnienie dawnych czas�w zaserwowa�y nam tylko epizody trwaj�ce nie d�u�ej ni� p� miesi�ca (bo kwiecie� 2017 do 14-15 dnia wcale nie by� taki zimny, lod�wka zacz�a si� p�niej). Kolejnym etapem ocieplenia mo�e by� kwiecie� 2018, ale patrz�c na wielo�� pseudociep�a w dw�ch kwietniach po nim, trudno jest to jednak stwierdzi� w spos�b jednoznaczny. Pr�dzej mo�na uzna� kwiecie� 2018 za ukoronowanie dw�ch dekad stara� tego miesi�ca i uczczenie jubileuszu 20-lecia kwietniowej "dobrej zmiany"

Maj - ten miesi�c zacz�� upomina� si� o awans w 1981 roku. Poprzednie dekady cz�sto nakazywa�y znosi� maje takie, �e nawet maj 2019 w mojej wersji by� od nich cieplejszy. Po maj 1980 natura widocznie uzna�a, �e miarka si� przebra�a i doda�a p�nowiosennemu miesi�cowi wi�cej powiew�w lata, ciep�a i s�o�ca. Mimo, �e w tym czasie zdarzy�y si� r�wnie� zaka�y, to jednak maj udowadnia� ju� cz�sto, jaki potencja� w nim drzemie. Kolejny etap, to bardzo ciep�a seria 2000-2003, obwarowana jednak ch�odnymi majami 1999 i 2004, 2005. Po 2003 roku ch�odne maje nadal zdarzaj� si� dosy� cz�sto, wi�c ten punkt lat 2000-03 uznaj� raczej nie za krok milowy, lecz tylko podkre�lenie pewnych zmian. Kolejny krok w stron� ciep�a jest jeszcze przed nami, poniewa� ch�odne maje, a tak�e naprawd� zimne epizody nadal zdarzaj� si� w Polsce regularnie. Gdzieniegdzie maj prawie w og�le si� nie ociepla (tak jest m.in. w Nowym S�czu; je�li maj 2020 nie b�dzie mia� �redniej temperatury wy�szej ni� 14,2 stopnia, to w okresie referencyjnym 1991-2020 b�dzie miesi�cem nieocieplaj�cym si�).

Czerwiec - tutaj przez d�ugi czas zmagali�my si� z wyra�n� przeplatank�. Pierwszy miesi�c lata w r�nych, kr�tszych lub d�u�szych, kilkuletnich okresach bazowych, nie chcia� si� ociepla�, gdy� ciep�e starania jak 1964, 1979 czy 1992 by�y wci�� bombardowane przez czerwce nawet niepr�buj�ce na�ladowa� lata, lub silnie spolaryzowane z d�ugimi ekstremalnie zimnymi okresami. Lekki krok w prz�d uczyni�y czerwce 2002/2003, kt�re nie doczeka�y si� ju� zgaszenia przez co� naprawd� zimnego, lecz tylko lekki powiew ch�odu lat 2004 i 2005. W�a�ciwy krok ku ociepleniu mo�na namierzy� z dok�adno�ci� wr�cz nie do roku, lecz... tygodnia. To 13-14 czerwca 2006 roku - czas, w kt�rym wyj�tkowo zimna pierwsza po�owa tego czerwca zderzy�a si� z gor�c� drug�. P�niej przyszed� ekstremalny czerwiec 2007 i r�wnie� naprawd� ciep�y 2008. Wiele kolejnych czerwc�w pokazywa�o, �e mimo wszystko to nadal nie jest zupe�ny prze�om i ch�ody wci�� zdarza�y si� cz�sto. Tak by�o do 2016 roku, kt�ry zapocz�tkowa� seri� wr�cz ekstremalnie ciep�ych pocz�tk�w lata. W 2019 roku ta rakieta przekroczy�a pr�dko�� d�wi�ku i teraz pozostaje nam ju� chyba tylko spogl�da�, czy trajektoria jej lotu nie przetnie si� z jak�� przeszkod�

Zasadniczym milowym krokiem by� zatem rok 2016, natomiast wcze�niejsze, mniejsze prze�omy uwa�am tylko za nerwowe pomruki zniecierpliwionego Globcia

Cdn...

kmroz

Stycze� - 1988
Luty - 1988
Kwiecie� - 1998
Maj - 2000, ale tylko troch�
Czerwiec - 2006 i 2016 (ten drugi to jeszcze za kr�tko, by ocenia�)
Lipiec - 1992 (1994)
Sierpie� - 2001, 2015 (ten sam problem co z czerwcem)
Wrzesie� - 2005, ale te� taki niepewny
Pa�dziernik - 2017?
Listopad - 2000, i to taki milowy. Dope�niony w 2008.
Grudzie� - 2013?

Jacob

Hmmm bardzo ciekawy w�tek :-)

Stycze�: tutaj zdecydowanie za pocz�tek uzna�bym 1988, podobnie jak Ty. Przez 15 lat wyj�tkowo polecia� do g�ry, ale potem przez drugie tyle mocno spad�. Ja bym si� zastanawia� czy 2018, nie zacz�� kolejnego silnego ocieplania si� tego miesi�ca, ale do oceny tego musi min�� kilka lat ;-)

Luty: tutaj te� bym uzna� 1988, ociepli� si� niemal r�wnie konkretnie co stycze�, ale od 2003 zn�w mocno spad�, zw�aszcza dekada 2003-12, ale od 2014 podni�s� si� z kolan i zaczyna wr�cz szale� :lol:

Marzec: tutaj doszukiwa�bym si� jakiego� nie�mia�ego pocz�tku od 1989, A w�a�ciwie du�o da� tu tercet 1989-91. Nowszy mocniejszy trend mamy od 2014

Kwiecie�: bez dw�ch zda� 1998

Maj: tutaj ju� zacz�lo si� to dzia� od 1981 :!:

. Z po�r�d maj�w 1981-6, tylko maje '82 i' 84 by�y normalne, pozosta�e co najmniej ciep�e :-)

. P�niej jeszcze maj 1988 bd. ciep�y, w latach 90-tych ten trend zanikn��, wr�ci� od 2000 w bardzo mocnej wersji do 2003, p�niej bardzo os�ab� i do dzi� nie wsta� z kolan

Czerwiec: tutaj nie�mia�o trafi�y si� gor�ce czerwce w latach 2002-3, potem 2006-8, p�niej pojedyncze przypadki tj. 2011 i 2013, ale za jednoznaczny pocz�tek uzna�bym jednoznacznie 2016 :-)

Lipiec: ten trend mia� ju� sw�j nie�mia�y pocz�tek w 1992, ale trafi�y si� po nim jeszcze bardzo zimne lipce (1993, 1996, 2000). Dopiero uzna�bym tu za pocz�tek 2001 rok, a zw�aszcza 2001-6, 5/6 lipcow naprawd� gor�cych z anomalia przynajmniej > +1K, ale od 2007 ten trend na szcz�cie s�abnie i po prostu zdarzaj� si� pojedyncze ekstremy tj. 2010, 2014, 2018 (ciekawe, czy to tak b�dzie co 4 lata xD)

Sierpie�: tutaj pocz�tek to te� 2001 sierpnie 2001-4 by�y w skali kraju naprawd� gor�ce (jeden po prostu by� cieplejszy tu, drugi gdzie indziej), potem jednak w latach 2005-14, mocno spad� i tylko sierpie� 2010 przekroczy� granice +0,75K :!:

. Gwa�towne zwy�kowanie mamy od 2015, jak wszyscy wiedz� ;-)

Wrzesie�: jakbym mia� wskaza� to chyba 2005,jednak wrze�nie 2005-6 by�y naprawd� gor�ce, a �aden z wrze�ni�w 2000-4, nie by� nawet ciep�y. Potem oczywi�cie by�y przerywniki, ten miesi�c po 2013 nie by� ani razu zimny, a nie raz jeszcze by� bardzo gor�cy wi�c tu te� m�g�bym poda� 2014 rok

Pa�dziernik: tutaj ci�ko, za prze�om mo�na uzna�, gor�ce pa�dzierniki 2000-1, albo seri� bardzo ciep�ych pa�dziow tj. 2004-6, 2013-14, ja bym si� powa�nie zastanawia�, czy od 2017 ten miesi�c si� nie rozbudzi� na dobre

Listopad: 2000, A tak zdecydowanie to od 2008

Grudzie�: oczywi�cie 2013

jorgu�

W przypadku miesi�cy zimowych (a przynajmniej stycze� i luty, no mo�e te� troch� marzec) do�� ci�ko jednoznacznie oceni�, bo z miesi�cami czy nawet ca�ymi porami poni�ej normy a� tak szybko si� nie po�egnamy, ale faktycznie wraz z upadkiem komunizmu te lodowe piek�a s� coraz rzadsze i cz�sto nie a� tak straszne. Kwiecie� faktycznie 1998, 2018 raczej my�l� jednorazowy wyskok jubileuszowy ni� jaka� nowa normalno��. Maj tak�e ma tendencje do paskudzenia i w miar� regularnie raczy nas- zw�aszcza na po�udniu- nieciekawymi miesi�cami, ale tu sprawa wygl�da do�� podobnie jak w lipcu i sierpniu, czyli za taki krok milowy uzna�bym mniej wi�cej wej�cie w nowy wiek. Czerwiec i wrzesie� najbardziej si� oci�ga�y z pory ciep�ej (liczonej od kwietnia do wrze�nia) i wesz�y w now� rzeczywisto�� kolejno w latach 2006 i 2005. Listopad to my�l�, �e r�wnie� 2000 rok. Najbardziej zawiesi�y si� pa�dziernik i grudzie�, ale my�l�, �e w obu przypadkach co� drgn�o w 2013- pa�dziernik to akurat do�� dyskusyjne i za kilka lat si� oceni, ale my�l� �� jak nie 2013 to 2017 ju� mu na pewno "doda kopa"

PiotrNS

cd.

Lipiec - ten miesi�c spa� spokojnie do 2001 roku. Do ko�ca drugiego tysi�clecia jakiekolwiek przeb�yski formy lipca pr�dko by�y gaszone przez ca�e serie lipc�w zimnych. Lipc�w 1994-95 nie uwa�am za przebudzenie, gdy� zosta�y otoczone przez bardzo zimne lipce, z kt�rych jeden poci�gn�� za sob� ca�� seri� trwaj�c� do 1998 roku. Ostatnim akcentem tego "starego" klimatu by� lipiec 2000. P�niej ten miesi�c ju� z trudem schodzi� nawet poni�ej normy 1981-2010, a z t� 1961-1990 chyba definitywnie si� po�egna� (ale nie m�wmy "hop"). Odreagowanie po bardzo ciep�ych lipcach 2001 i 2002 by�o praktycznie �adne, a po nieodleg�ym 2006 nie by�o go prawie w og�le, cho� lipce lat 2007-09 wydaj� si� ch�odne przy swoim poprzedniku i przed nast�pc� (2010). Lipiec stawia jednak na zr�wnowa�ony rozw�j i nie rozp�dza si� zanadto, a w ostatnich latach jakby z�apa� zadyszk�

Sierpie� - ten miesi�c przez d�ugie czasy funkcjonowa� w powszechnej �wiadomo�ci jako powolny wst�p do jesieni. Jako dziecko nie dowierza�em w te opowie�ci, bowiem dla dziecka, kt�re jedyny naprawd� zimny sierpie� w swoim regionie prze�y�o jako ma�y bobas (a takiego w skali ca�ej Polski w og�le), sierpie� wydawa� si� miesi�cem r�wnym lipcowi. Po tym jak dowiedzia�em si�, jak wygl�da�y trzecie dekady za komuny i nierzadko tak�e w latach 90-tych, nie budzi to mojego zdziwienia. Sierpie� 2000 w skali kraju by� do�� przeci�tnym miesi�cem, ale ju� rok p�niej zapocz�tkowana zosta�a czteroletnia seria wyj�tkowo ciep�ych i s�onecznych sierpni�w na czele z �wcze�nie trzecim najcieplejszym 2002. Od tego czasu nie dost�pili�my sierpnia o bardziej ni� symbolicznej anomalii ujemnej, a szans� na prze�ycie reali�w tamtych lat s� w�a�ciwie tylko takie epizody jak druga po�owa sierpnia 2014. W odr�nieniu od lipca, sierpie� nie jest jednak bezczynny i wydaje mi si�, �e wzi�� kolejny rozmach. Pot�na fala upa��w z sierpnia 2015 by�a jakby zapowiedzi� kolejnych gor�cych sierpni�w - 2018 i 2019, a na po�udniu tak�e 2017 (co stwierdzam zgodnie z mi�towym awatarem). Sierpie� 2016 wydaje si� by� tylko cennym wyj�tkiem i uwa�am (niestety), �e rok 2015 wyznacza kolejny krok w prz�d.

Wrzesie� - ten miesi�c niemal zawsze lubi� zaskakiwa�. Nie by�o dekady, w kt�rej cho� jeden wrzesie� nie pokaza� si� od naprawd� bardzo ciep�ej strony. Zwyczajnie ciep�ych tak�e nie brakowa�o i cz�sto wrzesie� okazywa� si� tak� niespodziank� polegaj�c� na zwr�ceniu cho� namiastek lata po nieudanych sierpniach. Mimo to, zimne wrze�nie przeplata�y si� z tymi godnymi dzisiejszego klimatu i za pewien wyra�ny, cho� jeszcze nie milowy prze�om uznaj� rok 2005. Po nim nadszed� kolejny, jeszcze cieplejszy - i mimo, �e dwa kolejne okaza�y si� zimne, to od tego czasu wysokie anomalie we wrze�niu nie daj� za wygran� i nawet w przypadku odst�pstwa od regu�y, wkr�tce wynagradzaj�. Moim zdaniem jest jednak za wcze�nie, aby m�wi� o kolejnym prze�omie. Nie mamy du�ego zag�szczenia naprawd� bardzo ciep�ych wrze�ni�w i nadal dominuj� takie zwyczajnie ciep�e, �agodnie prowadz�ce ku jesieni

Pa�dziernik - to miesi�c, kt�ry do niedawna nie ociepla� si� w og�le, cho� w niekt�rych dekadach jak lata 70-te, wydawa� si� jakby troch� gorszy. By� mo�e ocieplenie klimatu zaczyna�o si� interesowa� tym miesi�cem, ale jeszcze przez ca�e lata 90-te i pierwsz� dekad� XXI wieku grozi�y nam pa�dzierniki naprawd� ekstremalnie zimne, przy kt�rych ekstremalne z 2000 i 2001 wieku wydaj� si� tak� samotn� wysp�. Tu� po nich nadszed� bardzo zimny 2002 i przede wszystkim najch�odniejszy w serii pomiarowej IMGW - 2003. Do 2010 roku ka�de wychylenie si� tego miesi�ca by�o torpedowane, cho� z czasem odreagowania za ciep�o przestawa�y by� tak dotkliwe (bo pa�dziernik 2016, cho� bardzo nieprzyjemny, to jednak inna liga ni� 1997 czy 2003). Moim zdaniem jest jeszcze za wcze�nie by m�c napisa� o tym wi�cej, ale co� sta�o si� w 2017 roku. Ten pa�dziernik zapocz�tkowa� ju� trzyletni� (czyli d�ug� jak na warunki tego miesi�ca) seri�, w kt�rej b�yszczy pa�dziernik ubieg�oroczny - ten, kt�ry przeni�s� mnie w okolice St. Tropez. Co b�dzie dalej - zobaczymy, ale niewykluczone, �e 2017 rok oka�e si� wa�n� dat�.

Listopad - ten miesi�c do 1999 roku udowadnia�, �e bli�ej mu do zimy ni� jesieni nie tylko pod wzgl�dem wysoko�ci g�rowania pseudos�o�ca. Cho� w latach 70 i 80 zdarzy�o si� kilka niewyra�nie cieplejszych sztuk, to zima w tym miesi�cu niezmiennie uderza�a ochoczo, nieraz zaw�aszczaj�c sobie nawet ponad po�ow� miesi�ca. Millenium nie zd��y�o jednak dobiec ko�ca, kiedy ten miesi�c si� przebudzi�. Pozbawiony cho�by namiastki zimy listopad 2000 by� zapowiedzi� nowych standard�w w tym miesi�cu. Ch�odne listopady w XXI wieku zdarzaj� si� tylko epizodycznie, otaczane przez te bardzo ciep�e, w tak du�ej ilo�ci, jaka niegdy� by�a niespotykana. W 2008 roku, po bardzo ch�odnym listopadzie 2007, trend zosta� jednak wzmocniony. Od tego czasu zimne listopady prawie przesta�y istnie�, za� te ciep�e generuj� zazwyczaj bardzo du�e anomalie. Tak naprawd� jedynym naprawd� wyra�nym, nieudawanym akcentem starego klimatu, by�a I po�owa listopada 2016 - jedna z najch�odniejszych pierwszych po��w w serii pomiarowej.

Grudzie� - tutaj zagadka ocieplania wydaje si� jedn� z najprostszych. Podobnie jak w przypadku pa�dziernika, d�ugo bywali�my bombardowani przez naprawd� lodowate grudnie. Nawet d�u�ej, bo nie do 2010, lecz 2012 roku. Co si� sta�o p�niej, ka�dy widzi. Grudzie� 2013 zdecydowanie by� grudniem prze�omowym, kt�ry zapocz�tkowa� tak rzucaj�c� si� w oczy (m.in. za spraw� kontrastu z niekt�rymi grudniami pierwszego tuzina rocznik�w XXI wieku) seri�, �e powoli dyskusyjn� kwesti� staje si� to, czy aby na pewno grudzie� nale�y jeszcze do zimy...

kmroz

Po kilku latach wida�, wyra�nie, �e czerwce, sierpnie, pa�dzierniki i grudnie rzeczywi�cie si� rozp�dzi�y konkretnie. Jeszcze po 2019 wydawa�o si�, �e trend czerwc�w i pa�dziernik�w to co� mega raczkuj�cego i mo�e zaraz znikn��, ale dzisiaj, po 3 latach, wida� �e Globcio postanowi� naprawd� wzi�� si� za te miesi�ce.

Sierpie� niby zahamowa� w 2021 rok, ale wzgl�dem standard�w sprzed 2001 roku (czyli pierwszego "zapalenia") by� i tak najwy�ej normalny. 2020 i 2022 za to pokaza�y serio moc. Wi�c 2015 jak najbardziej mo�na tu uzna� za "nowy pocz�tek", a 2001-2014, kt�re wydawa�y si� niesamowitym prze�omem, teraz zosta�y odstawione w g��boki cie�

Jeszcze warto zwr�ci� uwag� na luty, kt�ry te� ju� od 2014 szaleje konkretnie, z przerw� na 2018 rok tylko. 2017 i 2021 niby te�, ale jednak one by�y w normie, ze skrajnie ciep�ymi trzecimi dekadami.

jorgu�

Te pa�dzierniki jakiego� wra�enia mimo wszystko nie robi�, my�l� �e w najbli�szym czasie trafi si� cieplejszy od wszystkich tych pi�ciu ostatnich. Ale faktycznie ten 2017 to taki kamie� milowy, co� jak 2006 w czerwcu

Bartek617

Ciep�o we wszystkich miesi�cach poza pa�dziernikiem mog�oby "przyhamowa�". ;-)

Chocia� oczywi�cie pa�dzierniki typu 1966 mi niezbyt odpowiadaj�. :-(

FKP

Janekl